Lãi mẹ đẻ lãi con

DN tư nhân ĐB chuyên sản xuất ván ép gỗ xuất khẩu ở Khu công nghiệp Biên Hòa 2 (Đồng Nai) từ nhiều ngày nay đã không còn... giám đốc. Gần 100 công nhân rơi vào tình trạng nợ lương, đi không đành ở cũng chẳng được.

Ông V., em trai giám đốc B. đồng thời là quản lý hiện tại của công ty này, cho biết giữa năm 2011 DN quyết định mở thêm hai nhà xưởng để tăng công suất. Vay ngân hàng không được, DN quyết định vay “nóng” bên ngoài số tiền 1,6 tỉ đồng với lãi suất 7%/tháng để mở xưởng và mua thêm may móc. Thế nhưng điều DN này không ngờ là đơn hàng ngày càng thưa thớt, lãi mẹ đẻ lãi con khiến chủ DN phải cầm cố hai chiếc ôtô để trả nợ dần. Nợ chồng nợ, chủ nợ lại siết liên tục nên ông B. bỏ trốn cách đây ít ngày để lại khoản nợ ngày càng phình ra, còn tài sản đã cạn kiệt, máy móc “trùm mền”. “Bây giờ chỉ còn biết sản xuất cầm chừng để lo ăn qua ngày chứ chưa biết tính cách gì?”- quản lý DN rầu rĩ nói.

Còn tại Công ty may mặc TT (huyện Hóc Môn, TP.HCM) chiều 9/4, một số công nhân phát hiện công ty có dấu hiệu di dời máy móc, kể cả hàng hóa thành phẩm đi nơi khác nhưng chưa thanh toán lương tháng 3/2012. Một số công nhân đã thay nhau đặt ghế bố nằm trước cổng ra vào công ty canh chừng không cho di chuyển tài sản.

Chiều 13/4, khi chúng tôi trở lại trụ sở công ty này thì nơi đây chỉ còn “vườn không nhà trống”, những chuyến xe ba gác cuối cùng đã chở máy móc trong nhà xưởng đem đi bán.

Tương tự, cơ sở sản xuất phế liệu XB (P.Tam Hòa, TP Biên Hòa, Đồng Nai) mới đây đã bị hàng chục chủ nợ bao vây căn nhà đòi lấy tài sản. Đầu năm 2009, thấy nguồn thu lớn từ sản xuất phế liệu, ông T. - chủ cơ sở - đã vay mượn ngân hàng trên 1 tỉ đồng và hơn chục cá nhân bên ngoài hơn 500 triệu để đầu tư kinh doanh. Khoản nợ quá lớn, kinh doanh không thu lợi đã khiến cơ sở này vỡ nợ. Hiện căn nhà có giá khoảng 1,5 tỉ đồng của ông T đã bị ngân hàng xiết, tài sản còn sót lại duy nhất là chiếc ôtô cũng không “gánh” nổi khoản nợ chồng chất.

Nợ chồng nợ

Chủ một DN may tại TP.HCM cho biết để giải quyết nợ nần ngoài bán tháo máy móc, tình trạng cầm cố, thế chấp tài sản để vay tiền với lãi suất cao đang diễn ra rất phổ biến. Bị dồn đến đường cùng, nhiều DN buộc phải vay ngoài với lãi suất “cắt cổ”. Thủ tục đôi khi chỉ là... uy tín, không cần thế chấp tài sản, thậm chí không cần giấy tờ nhưng hầu hết sau khi vay thì số tiền lãi đội lên gấp đôi, gấp ba số tiền vay khiến nhiều người bị xiết nợ mất nhà cửa, thậm chí còn bị hăm dọa, đánh đập.

Trường hợp của DN kinh doanh nhà hàng ăn uống ở quận 1, TP.HCM là một ví dụ. Trong thời điểm khó khăn DN này vay 3,7 tỉ đồng bên ngoài, sau một thời gian DN này đã trả được 726 triệu đồng tiền lãi. Nhưng việc kinh doanh ngày càng lún sâu vào khó khăn khiến DN này không có tiền trả. Sáu tháng sau chủ nợ đưa giấy nợ ép DN ký với mức nợ cả vốn lẫn lãi lên đến gần 8 tỉ đồng.

Ông H.A., nhân viên tín dụng một ngân hàng thương mại tại TP.HCM, cho biết hiện nhiều DN sản xuất đình đốn, làm bao nhiêu cũng không đủ trả lãi. Trong hai năm qua, nhiều DN đã chịu đựng để cầm cự sản xuất vì họ không muốn mất sản nghiệp của mình. Không có tiền buộc họ phải đi vay tới vay lui. Đơn cử như một khách hàng kinh doanh sắt thép của ông H.A. đang vay bảy ngân hàng với số tiền tới 750 tỉ đồng, hiện DN này đang gom góp tất cả số tiền để trả cho ngân hàng...

Từ tờ rơi dán đầy trên đường Nơ Trang Long (Bình Thạnh, TP.HCM) với nội dung “Hỗ trợ vay vốn đáo hạn ngân hàng, thủ tục nhanh gọn lãi suất cạnh tranh”, chúng tôi liên lạc được với T., một đối tượng cho vay tín dụng bên ngoài. T. chào mời “anh có sẵn hồ sơ, chỉ cần đưa cho tôi trong vòng một tuần làm xong thủ tục thế chấp là vay được, số tiền vay tối thiểu 200 triệu và tối đa 40 tỉ đồng. Thủ tục nhanh gọn, còn lãi suất thì gặp nhau thỏa thuận”. T. nói thêm trong tháng vừa qua đã giúp cả chục con nợ vay vốn đáo hạn ngân hàng.

Ra tòa, phát mãi tài sản

Luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch, Đoàn luật sư TP.HCM, cho biết tình trạng vay “nóng” hay xiết nợ hàng loạt hiện diễn ra khá phổ biến.

Một thẩm phán tại TP.HCM cho biết hiện hàng loạt ngân hàng bắt đầu vào cuộc sàng lọc những khoản nợ của DN được cho là không có khả năng chi trả. Các ngân hàng này cho biết sau khi sàng lọc sẽ khởi kiện các DN nêu trên. Vị thẩm phán trên tiết lộ tại tòa của ông đang nhận rất nhiều đơn kiện DN, cơ sở sản xuất, có giá trị 10-70 tỉ đồng từ các ngân hàng.

Thẩm phán Phan Thanh Hưng, Tòa án nhân dân quận 12, cho biết chỉ tính riêng án kinh tế tại đây đã có 40-50 vụ đang được ông thụ lý, giải quyết. Theo ước tính của ông Hưng, có hơn 100 vụ án kinh tế liên quan đến tranh chấp tài sản đang được giải quyết tại tòa này.

Theo luật sư Trạch, hầu hết khoản nợ của DN ở thời điểm này xuất phát từ nguyên nhân hàng sản xuất không tiêu thụ được, lỗ chồng lỗ khiến DN phải tìm cách xoay xở. “Bản thân các ngân hàng khi xem xét cho vay mặc dù hồ sơ vay của DN có đầy đủ cũng không dám cho vay, hoặc cho vay rất hạn chế, dè dặt. Thậm chí nếu liên quan đến kinh doanh bất động sản chắc chắn các ngân hàng sẽ từ chối” - ông Trạch nói.

Chính vì cậy nhờ các ngân hàng không được nên DN đành phải tìm đến các khoản vay bên ngoài để cầu cứu. Nhưng hình thức vay “nóng” hay cầm cố chỉ là biện pháp tạm thời, thực tế đó là vòng luẩn quẩn không lối thoát khiến DN ngày càng ngập sâu vào khủng hoảng nợ.